Biały murzyn
Na liście haseł „Słownika frazeologicznego” na stronie Encyklopedii Internetowej edupedia.pl widnieje wyrażenie biały murzyn. Hasło to opatrzone jest następującą definicją:
człowiek (białej rasy) źle traktowany, wykorzystywany : Marek, pracujący w hoteliku na wyspie Wight, nie mógł pogodzić się z tym, że jest tam traktowany jak biały murzyn.
Wydawać by się mogło, że jest to sformułowanie stosunkowo nowe, współczesne. Teksty dostarczają jednak zupełnie innych danych: w różnych kontekstach znaczeniowych występowało ono już od początku XIX w.
Początkowo mianem białych Murzynów określano wzbudzających niemałą sensację albinosów:
Po upływie zaledwie kilku dekad wyrażenie zaczęto stosować w doskonale nam znanym współczesnym znaczeniu wskazującym na wykorzystywanie pracowników:
W 1875 r. ukazała się nawet powieść pod tytułem „Biały Murzyn” autorstwa Michała Bałuckiego, na podstawie której w 1939 r. nakręcono melodramat pod tym samym tytułem:
W czasach o wiele nam bliższych, bo w 2014 r., piosenką pt. „Biały murzyn” prowokował Czesław Mozil. Interesujące, że obecnie tytułowe wyrażenie można spotkać w tekstach rzadziej niż na przełomie XIX i XX w., zapewne wskutek pejoratywizacji wyrazu murzyn.